Er kunnen maatregelen getroffen worden om de beschikbaarheid te beperken zoals enkele gemeenten al hebben gedaan. Dit moet wel gehandhaafd worden, wat zorg voor kosten en het beschikbaar stellen van handhavingscapaciteit. Daarbij is voor veel gemeenten (overmatig) alcoholgebruik een belangrijker probleem tijdens evenementen. Wat is nu de beste aanpak?

De Algemene Plaatselijke Verordening (APV) biedt voor een feest zoals Koningsdag mogelijkheden. Onder het artikel dat toeziet op ‘’hinderlijk gedrag op openbare plaatsen’’ kan een extra artikel gehangen worden. Hierin kan een verbod op lachgas worden opgenomen als het hinder oplevert voor het milieu, volksgezondheid of de openbare orde en veiligheid. Dit is bijvoorbeeld recent gedaan door de gemeente Veldhoven (pdf)

Gemeenten kunnen voorwaarden verbinden aan het afgeven van een vergunning voor een evenement. Bijvoorbeeld door geen staanplaats(vergunning) te verstrekken aan lachgasverkopers op evenemententerreinen. Of organisatoren geen vergunning te verstrekken, wanneer zij lachgas willen verkopen.

“De schadelijkheid van af en toe één of een paar ballonnen lachgas lijkt mee te vallen. Er is echter nog weinig bekend over het langdurig en frequent gebruik van lachgas”

Het aanspreken van de horeca op de verkoop van lachgas is mogelijk. Niet alleen waar het gaat om goed gastheerschap, maar ook met betrekking tot het verbod op kleinhandel in de horeca. Handhavers kunnen op dit verbod handhaven. Volgens staatssecretaris Bruins van VWS kan lachgas onder dit verbod vallen. Volgens hem is het echter uiteindelijk aan de rechter of dit ook het geval is.

Ook groothandels kunnen besluiten om regels te verbinden aan de verkoop van lachgaspatronen of er helemaal mee te stoppen. Zo besloot de Sligro in 2017 het oneigenlijk gebruik van lachgas niet te willen promoten en niet te willen faciliteren. Zij voeren sindsdien een verkoop beperkend beleid.

In 2018 is Bol.com gestopt met de verkoop van lachgaspatronen. En ook andere verkopers (Blokker, Makro, Hanos) hebben besloten het aantal verpakkingen per klant te beperken.

Met lachgas ervaren gebruikers een korte stevige roes die de beleving vervormt, maar er ook voor kan zorgen dat de gebruiker out gaat. Dit leidt tot zorgen over het middel, die ook regelmatig in de media worden geuit. Maar zijn deze zorgen terecht? De schadelijkheid van af en toe één of een paar ballonnen lachgas lijkt mee te vallen. Er is echter nog weinig bekend over het langdurig en frequent gebruik van lachgas. Via de media zijn enkele gevallen bekend van serieuze gezondheidsschade door veelvuldig en intens gebruik van lachgas. De schadelijkheid van het gebruik van lachgas is enerzijds beperkt, maar anderzijds vergaren we steeds meer kennis erover. Daarom is het van belang het grote geheel te blijven zien. Het is goed om feiten en onderbuikgevoelens te blijven onderscheiden om een verstandige aanpak voor lachgas te ontwikkelen.

Een goed begin voor gemeenten is het in kaart brengen van de lokale situatie. Welke gebruikersgroepen zijn er en welke problematiek speelt er? Vervolgens kun je als gemeente doelen stellen en passende maatregelen treffen. Op deze manier zijn de maatregelen ook goed te onderbouwen. Check je feiten goed en voorkom dat je meegaat in paniek die ontstaat door onjuiste informatie die bijvoorbeeld op het internet circuleert.

Stem je boodschap over lachgas af op de groep waarmee je te maken krijgt. Een uitgaander die regelmatig drugs gebruikt bereik je met een andere boodschap dan een jonge gebruiker voor wie lachgas het eerste middel is. Maar voor alle groepen geldt: wees eerlijk. Een boodschap over veelvoorkomende risico’s is effectiever dan een boodschap waarin mogelijke risico’s die zelden voorkomen de overhand hebben. Maak het concreet en begrijpelijk, blijf weg van abstracte ‘vergezichten’. Probeer in de communicatie niet mee te gaan in de onrust en paniek die over lachgas kan ontstaan. Bedenk welke boodschap je wil overbrengen en stem deze af met alle betrokken partijen, zoals politie, toezichthouders en preventiewerkers.

Wees eerlijk over wat je niet weet. Er is immers nog veel niet bekend over lachgasgebruik. Ook dat is informatie die aan de gebruiker meegegeven kan worden. Met die informatie kan de gebruiker zelf bepalen of hij of zij dit risico wil nemen. De toekomst zal uitwijzen of en in welke mate lachgasgebruik schadelijk is. Onderzoek is hierin van groot belang, maar dat vraagt tijd. Blijf in de tussentijd met elkaar in gesprek en informeer elkaar over wat er al wel bekend is over (risico’s) van lachgasgebruik.

Download de handreiking ‘Lachgas: Van zorgen naar acties. Een handreiking voor gemeenten, handhavers en preventieprofessionals in de aanpak van de verkoop en het gebruik van lachgas.‘

Advies voor gemeenten over lokaal beleid: het Trimbos-instituut ondersteunt gemeenten bij het ontwikkelen, implementeren en evalueren van beleid voor de leefstijlthema’s alcohol, drugs en tabak.

Preventie aanpak lachgas: Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) vroeg  het Trimbos-instituut om een preventie aanpak lachgas te ontwikkelen.

Materialen

Handreiking voor gemeenten: ‘Lachgas: van zorgen naar acties‘

Factsheet over lachgas: Factsheet lachgas: Update maart 2018

Factsheet voor docenten: ‘Factsheet lachgas docenten‘

Video voor ouders: 5 dingen die je als ouder moet weten over lachgas

Video voor jongeren: 5 dingen die je moet weten over lachgas